Ανοικτό Οικομουσείο Μαραθάσας Λεμεσού Κύπρου

Το Ανοικτό Οικομουσείο Μαραθάσας Λεμεσού θα διαμορφωθεί και λειτουργήσει στις αγροτικές κοινότητες Καμινάρια, Τρεις Ελιές, Λεμύθου, Παλιόμυλος και Πρόδρομος στην Μαραθάσα Λεμεσού στην Κύπρο. Το Οικομουσείο Μαραθάσας βασίζεται στην ιδέα διασύνδεσης τοπικών δραστηριοτήτων, πολιτιστικού και γεωφυσικού περιβάλλοντος καθιστώντας την περιοχή ελκυστική ως εναλλακτικό τουριστικό αλλά και εκπαιδευτικό προορισμό. Η οργάνωση και λειτουργία του Οικομουσείου θα επιτευχθεί με την ένταξη σε αυτό των τοπικών, κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων της Μαραθάσας Λεμεσού.

Στόχος του Οικομουσείου Μαραθάσας είναι να φέρει τους επισκέπτες σε επαφή και διάδραση με το φυσικό περιβάλλον και το πολιτισμικό τοπίο, τις κοινωνικές αλλά και τις παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής. Το Οικομουσείο αποσκοπεί στο να καταστήσει τη Μαραθάσα Λεμεσού ελκυστικό τόπο παραγωγής και κατανάλωσης τοπικών ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών.

Συγκεκριμένα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η Αναπτυξιακή Τροόδους και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτου Κύπρου (ΥΠΑΝΝ), με την ενεργή συμμετοχή των τοπικών φορέων και δρώντων:

• ταυτοποίησαν και αξιολόγησαν:

• • το φυσικό απόθεμα (οικοτόπους, υδάτινα στοιχεία, προστατευόμενες περιοχές, κ.α.),
  • το πολιτισμικό απόθεμα (νερόμυλους, γεφύρια, παραδοσιακά επαγγέλματα, ξωκλήσια, αρχαιολογικά και λαογραφικά στοιχεία, φεστιβάλ, μνήμες, μύθους και θρύλους, κ.α.),
  • τα τοπικά παραδοσιακά αγροδιατροφικά προϊόντα και τους τρόπους μεταποίησής τους (ντόπιες ποικιλίες, συνταγές, αγροκτήματα, οικοτεχνίες, βιοτεχνίες, κ.α.)
  • τους γαιοτόπους της περιοχής Μαραθάσας Λεμεσού

• σχεδίασαν θεματικές διαδρομές, οι οποίες εντάσσονται στο πρόγραμμα δραστηριοτήτων και υπηρεσιών του οικομουσείου και τέλος,

• σχεδίασαν την οργάνωση της λειτουργίας και διαχείρισής του Οικομουσείου.

Εργαλεία-Υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν για την ενίσχυση της λειτουργίας του Οικομουσείου

Για το σκοπό αυτό σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς αναπτύχθηκαν εργαλεία για να υποστηριχθεί η λειτουργία του Οικομουσείου:

• διαδραστικός χάρτης με τα στοιχεία της περιοχής με έμφαση σε εκείνα που θα ενταχθούν στις θεματικές διαδρομές,

• οπτικοακουστικό υλικό παρουσίασης των διαφόρων χαρακτηριστικών και δραστηριοτήτων που εμπερικλείονται στην περιοχή δράσης, παραγωγή ενημερωτικού υλικού,

• εκπαιδευτικά προγράμματα και εκπαιδευτικές δραστηριότητες με την μετατροπή καθημερινών λειτουργιών για την απόκτηση βιωματικών εμπειριών από τους επισκέπτες:

• • Μουσειοβαλίτσες (περιλαμβάνουν αντικείμενα και ενημερωτικό υλικό),
  • Εκπαιδευτικά τετράδια για Αγροδιατροφή/ Γαστρονομία για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση,
  • Εκπαιδευτικά τετράδια για τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή κληρονομιά για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση,
  • Εκπαιδευτικά τετράδια για παραδοσιακά επαγγέλματα περιοχής (αγγειοπλαστική, βυρσοδεψία, καλαθοπλεκτική) για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Υποστηρικτικές δράσεις

Για την οργάνωση και λειτουργία του Οικομουσείου Μαραθάσας Λεμεσού

• συντάχθηκαν μουσειολογικές μελέτες

• • για δύο δημόσιων κτήρια σε Κοινότητες της περιοχής όπου μπορούν να αναπτυχθούν δραστηριότητες και υπηρεσίες του Οικομουσείου, αν αυτά αναβαθμιστούν. Οι μελέτες αυτές προσδιορίζουν τις ανάγκες στη διαμόρφωση του χώρου και του απαραίτητου εξοπλισμού
  • του συνολικού οικομουσείου, η οποία αφορά την οργάνωση και λειτουργία των θεματικών διαδρομών και δραστηριοτήτων που θα ενταχθούν στο ανοικτό οικομουσείο,

• αγοράστηκε τμήμα του απαραίτητου εξοπλισμού, ο οποίος υποδείχθηκε από τις μουσειολογικές μελέτες,

• σχεδιάστηκε η κυκλοφοριακή διαχείριση του οικομουσείου : κυκλοφοριακή οργάνωση εντός του οικομουσείου

Οι επισκέψιμοι χώροι μαζί με τις δραστηριότητες που εκεί αναπτύσσονται, τις παραστάσεις και τις αφηγήσεις, αποτελούν ένα ζωντανό ανοικτό οικομουσείο. Το Οικομουσείο συνδέεται με τον ευρύτερο χώρο της Μαραθάσας, μέσα από τις προτεινόμενες θεματικές διαδρομές στις οποίες εντάσσεται το πολιτιστικό και φυσικό απόθεμα της περιοχής . Αναδεικνύονται έτσι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και δημιουργούνται προϋποθέσεις διακριτότητας της περιοχής και ενίσχυσης της ταυτότητας & της ελκυστικότητάς της.

Η ενεργή ένταξη της τοπικής κοινωνίας και των επαγγελματικών φορέων της στην οργάνωση του Οικομουσείου, ενισχύει το τοπικό παραγωγικό δυναμικό, την τοπική επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη φιλοπεριβαλλοντικών δραστηριοτήτων στο χώρο τους καθώς και τη βιωματική εκπαίδευση των επισκεπτών που θα προσελκύσουν. Συμβάλλει, επιπλέον, στην ανάπτυξη της συμμετοχικότητας και της παραγωγής -διάχυσης της τοπικής γνώσης, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί ένα δυναμικό τρόπο διαχείρισης του τοπίου και του τόπου μέσω της διατήρησης του υλικού και άυλου πολιτισμού του. Προσδοκάται η ανάκαμψη της περιοχής σε όρους βιωσιμότητας (οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική ισορροπία και περιβαλλοντική αναβάθμιση των περιοχών).

Τέλος διαμορφώθηκε ένας οδηγό διασυνοριακής δικτύωσης ενισχύοντας τη διασυνοριακότητα και αναδεικνύοντας το ρόλο του Ανοικτού Οικομουσείου με στόχο αυτός να αποτελέσει χάρτα πολιτικής.